Historia kamishibai

Strona główna » Poradnik » Historia kamishibai

Ilustracja pierwsza – wstęp

Był już bardzo zmęczony,  ale wiedział, że teraz nie może się poddać. Miał do pokonania jeszcze tylko jedno wzgórze. Już, już za chwilę będzie na miejscu. W oddali widział zarys wioski, do której zmierzał. Dziś właśnie tam będzie pokazywał swoją magiczną drewnianą skrzynkę butai. Rower skrzypiał rytmicznie przy każdym obrocie kół – będę musiał w końcu coś z tym zrobić – pomyślał. Z rozważań wyrwał go głos dzieci, które biegły w jego kierunku z radosnymi okrzykami. Pamiętały go!  Tak, to będzie dobry dzień na kolejną opowieść – uśmiechnął się do siebie i zatrzymał wreszcie rower. Rozstawmy więc i my naszą magiczną skrzynkę, tak by wszyscy dobrze ją widzieli. Za chwilę otworzą się drewniane drzwiczki i każdy będzie mógł poznać jej moc. Czym jest, skąd się wzięła i do czego właściwie służy?

Ilustracja druga – tradycja Kamishibai

Wyobraź sobie, że znalazłeś się w dalekiej Japonii. Bardzo, bardzo dawno temu. Prawie tysiąc lat temu. Czy widzisz zatłoczony jarmark i prowadzące do niego wąskie uliczki? Przy jednej z nich stoi buddyjski mnich. Wokół niego zgromadziła się grupka zaciekawionych przechodniów. Słuchają opowieści i patrzą na tajemniczy zwój, wypełniony ilustracjami.

Ilustracja trzecia – nauczanie za pomocą zwojów

Początki Kamishibai rzeczywiście sięgają tak odległych czasów jak XI wiek naszej ery. Buddyjscy mnisi wędrując z wioski do wioski, za pomocą ilustrowanych zwojów uczyli niepiśmiennych Japończyków podstawowych zasad wiary. Przekazywali im informacje o Czterech Szlachetnych Prawdach i Ośmiorakiej Ścieżce.

Ilustracja czwarta – kryzys

Czas mijał, a świat wokół bardzo się zmienił. Miasto, które teraz widzisz jest już całkiem inne.  Są tu wysokie domy, a po ulicach jeżdżą samochody. Właśnie skończyła się era filmu niemego.  A ty stoisz przed budynkiem kina, z którego tylnymi  drzwiami wychodzi smutny, zgarbiony człowiek. Do tej pory był lektorem na seansach filmowych. Teraz, gdy wszystkie filmy są już udźwiękowione, został zwolniony z pracy.

Ilustracja piąta – początki Kamishibai

To znowu ten sam człowiek. Tym razem jednak jest wyraźnie w lepszym nastroju. A co to za dziwna, drewniana konstrukcja przymocowana do jego roweru? Wokół zebrała się już spora grupka dzieci i dorosłych, którzy z wielkim zainteresowaniem obserwują mężczyznę. Po chwili wszystko jest już jasne. W skrzynce znajdują się ilustracje Kamishibai. Po japońsku kami  oznacza papier, a shibai – sztukę. Papierowa sztuka, papierowy teatr, teatr ilustracji.

Ilustracja szósta – Kamishibai w schronie

Nastały trudne czasy II wojny światowej. W czasie nalotów bombowych ludzie ukrywają się w schronach. Wszyscy są przerażeni. Dzieci przestają płakać dopiero, gdy ktoś wyciąga niewielką drewnianą skrzynkę Kamishibai i zaczyna opowiadać bajki.

Ilustracja siódma – rozkwit Kamishibai

Znowu zmienia się krajobraz. Teraz tysiące opowiadaczy oraz rysowników wędruje po Japonii docierając nawet do najmniejszych i najbardziej oddalonych od cywilizacji wiosek. Pokazują listowane historie Kamishibai dzieciom i dorosłym. Często w miejscach, do których docierają jest to jedyna forma rozrywki i kontaktu ze światem.

Ilustracja ósma – elektroniczne Kamishibai

Cóż to takiego? Nie jest to przecież dobrze Ci znana skrzynka butai. Nie, to telewizor! Gdzie w takim razie podziało się kamishibai? Niestety telewizja bardzo szybko zaczęła wypierać wszystkie tradycyjne formy rozrywki i źródła informacji. Nie wszystko jednak stracone – to jeszcze nie koniec! O sile ilustrowanej opowieści niech świadczy fakt, że Japończycy dość długo nazywali telewizor – elektronicznym kamishibai.

Ilustracja dziewiąta – stąd się wzięła manga

Mimo że tradycja kamishibai powoli zaczęła zanikać, wypierana przez nowe technologie, to jednak nigdy nie została całkowicie zapomniana. Z niej również wyrosła kolejna forma, jaką jest słynna japońska sztuka rysowania komiksów – manga.

Ilustracja dziesiąta – Kamishibai w Europie

Do Europy sztuka kamishibai trafiła w latach 70-tych XX wieku. Do Polski nieco później. O jej skuteczności  świadczą niezmiennie zaciekawione i uśmiechnięte twarze zasłuchanych dzieci, które chłoną każdy obraz i każde słowo. Sztuka przekazywania różnych form opowieści, dziś nazywana storytellingiem, zakorzeniona jest we wszystkich niemal kulturach świata.

Ilustracja jedenasta – Twoja historia

Dlatego właśnie opowiadamy bajki  kamishibai. Chcemy, żeby nasze dzieci żyły w lepszym świecie i same potrafiły go takim właśnie kreować. Nasza legenda dobiega końca, ale przecież to nie koniec opowieści. Teraz wiesz czym jest i jak powstało kamishibai. Czas byś i Ty opowiedział własną bajkę. Wymyśl historię. Przekaż ją innym. Wykorzystaj magiczną skrzynkę butai i jej zawartość, zabierając słuchaczy do tajemniczego świata fantazji.

Ilustracja dwunasta – podsumowanie

Chcesz jeszcze lepiej poznać kamishibai? Weź udział w jednych z naszych warsztatów i koniecznie śledź naszego bloga. Możesz również zapisać się do newslettera,  dzięki któremu będziemy mogli informować Cię o wszystkich nowościach.